Batman

Batman is een superheld uit de Comics en in 1939 bedacht door Bob Kane en Bill Finger. Hij verscheen voor het eerst in Detective Comics #27. De vleermuisman is voor een deel geïnspireerd door een andere gemaskerde misdaadbestrijder  Zorro. Bob Kane kwam op het idee voor een vleermuisman door een tekening van Leonardo da Vinci van een ornitopter.

Geschiedenis van de strips

Toen in 1938, na het succes van Superman de vraag naar superhelden groeide kwam tekenaar Bob Kane met het idee voor "The Bat-Man", wat hij voorlegde aan schrijver Bill Finger, die hem de nodige aanvullingen gaf. In mei 1939 verscheen Batman in het zevenentwintigste nummer van de serie Detective Comics, als een geheimzinnige wreker, die geweld niet schuwde. Zijn populariteit groeide snel en in 1940 kreeg hij zijn eigen serie (met in het eerste nummer al The Joker en Catwoman), terwijl hij ook Detective Comics op den duur ging domineren. Eerder dat jaar had zijn hulpje Robin zijn intrede gedaan, zodat Batman een sidekick had waaraan hij zijn bevindingen kon uitleggen. (Vergelijkbaar met Sherlock Holmes en dr. Watson.) Spoedig werd ook besloten dat Batman geen vuurwapens meer zou gebruiken en niet meer zou moorden.

De jaren vijftig en zestig

Al na de Tweede Wereldoorlog werden veel comics al minder grimmig. De vigilante Batman werd nu geaccepteerd door de politie en de setting van de strips werd lichter en kleurrijker. Toen de populariteit van superhelden afnam werd Batman alsnog voortgezet en in 1952 werkte hij voor het eerst samen met Superman. Nadat stripverhalen in 1954 door psycholoog Frederic Wertham onder vuur waren genomen werd er een "Comics Code" ingesteld, waarna de strips nog kindvriendelijker werden. Bovendien werden Batwoman en Bat-Girl geïntroduceerd om Werthams beweringen dat Batman en Robin een homoseksueel stel waren tegen te gaan. Eind jaren '50 kwam er steeds meer sciencefiction voor in de strips, met ruimte- en tijdreizen, buitenaardse wezens en vreemde transformaties. Naast Batwoman kwamen ook Bat-Mite en Ace the Bat-Hound vaker voor. Vaste schurken zoals de Joker en de Penguin werden niet meer neergezet als moorddadig. Desondanks bleven de verkoopcijfers dalen. Reden voor redacteur Julius Schwartz om in 1964 enkele drastische veranderingen door te voeren, om te voorkomen dat de strips stopgezet zouden worden. Batwoman, Bat-Mite en Ace werden uit de strip geschreven en Batmans avonturen waren nu weer detectiveverhalen. Ook kreeg Batmans uiterlijk een update (de zogenaamde "New Look") waarvan het Bat-embleem in de gele ovaal het bekendst was. Ook butler Alfred Pennyworth werd vermoord en vervangen door tante Harriet. Het succes van de televisieserie in 1966 zorgde ervoor dat de strip veel van deze elementen overnam. Dit betekende de terugkeer van Alfred en de introductie van Barbara Gordon als Batgirl, maar ook de overname van de campy-effecten, wat in het nadeel van de strips werkte toen de show minder populair werd.

Weer een duistere setting

In 1969 besloten schrijver Dennis O'Neil en tekenaar Neil Adams om terug te gaan naar de basis: Batman als een grimmige figuur die 's nachts de misdaad bestrijdt. De Joker werd teruggebracht als maniakale moordenaar en Robin kreeg een kleinere rol. Later werd Dick Grayson "ontslagen" als Robin, tot Batman Jason Todd als nieuwe Robin nam. Toch waren de verkoopcijfers in 1985 lager dan ooit. Het jaar daarop kwam het keerpunt met Frank Miller's miniserie The Dark Knight Returns, waarin, in een mogelijke toekomst, een oude, agressieve Batman grof geweld met grof geweld bestrijdt. De populariteit van Batman nam hierop weer toe. De Crisis on Infinite Earths gaf een aanleiding om veel personages enigszins een herbewerking te geven. Frank Miller schreef hierop de verhaallijn Batman: Year One, een hervertelling van het begin van Batmans carrière, getekend door David Mazzucchelli. In 1988 verscheen de beeldroman Batman: The Killing Joke, geschreven door Alan Moore en getekend door Brian Bolland, waarin voor het eerst werd ingegaan op de tragiek van de Joker. Barbara Gordon werd door de Joker in haar ruggengraat geschoten; de verlamming zou ertoe leiden dat ze geen Batgirl meer kon zijn en Batman nu via de computer hielp als Oracle. Een nog groter keerpunt datzelfde jaar was de verhaallijn Batman: A Death in the Family, waarin Jason Todd, na een stemming van de lezers, door de Joker vermoord werd.

Jaren '90 en de eenentwintigste eeuw

In de jaren werden enkele ambitieuze verhaallijnen gepubliceerd, die doorliepen in meerdere Batmanseries. In Knightfall uit 1993 brak Bane de rug van Batman. In Cataclysm uit 1998 werd Gotham getroffen door een aardbeving, waarna het (hele) jaar daarop in No Man's Land de verwoeste stad in de steek gelaten is door de regering, waarop Batman en zijn bondgenoten wanhopig trachten te redden wat er te redden valt. Tegelijkertijd kwam de nieuwe schrijver Jeph Loeb met enkele miniseries. Samen met tekenaar Tim Sale maakte hij The Long Halloween en Dark Victory, die beiden afspelen in de eerste paar jaar van Batman's tijdlijn. Met tekenaar Jim Lee creëerde Loeb de verhaallijn Batman: Hush, waarin de geheimzinnige schurk Hush Batman's vijanden als pionnen gebruikt. In 2005 begon de serie All-Star Batman and Robin, door Frank Miller en Jim Lee. De serie was een alternatieve tijdlijn, die in feite voor The Dark Knight Returns afspeelde, en kreeg de nodige kritiek. Vanaf 2006 werden de series Batman en Detective Comics geschreven door Paul Dini en Grant Morrison. Morrison bracht zelfs de sciencefiction-elementen uit de jaren '50 terug, zij het als hallucinaties van Batman. Morrison bereikte zijn climax in Batman RIP, waarin de organisatie Black Glove Batman tot waanzin drijft. Deze verhaallijn liep in 2008 over in Final Crisis waarin Batman door Darkseid gedood leek te worden. In 2009 verscheen Battle for the Cowl waarin er een conflict ontstaat over wie Batman moet opvolgen. Uiteindelijk volgde zijn voormalige leerling Dick Grayson hem op.

Biografie

Batman’s oorsprong en achtergrond hebben in de loop der jaren veel veranderingen en herzieningen ondergaan, zowel grote als kleine. Zo is Batman ook niet specifiek gebonden aan een tijdsperiode, maar kan zijn verhaal zich in vrijwel elke tijd afspelen. De reden dat Batmans achtergrond verhaal zo vaak veranderd is, is om hem steeds weer aan te laten sluiten bij een nieuw publiek.

Een ding dat wel altijd constant blijft in de Batman verhalen is de reden waarom Batman een misdaadbestrijder is geworden: Toen Bruce Wayne nog een jongetje was, ging hij met zijn ouders naar de bioscoop. Toen ze aan het einde van de avond door een steeg liepen, wilde een man hen overvallen. De ouders werden daarbij voor de ogen van Bruce doodgeschoten, een gebeurtenis die zijn leven veranderde. Om te zorgen dat niemand hetzelfde zou overkomen wijdde hij zijn leven aan misdaadbestrijding. Met de rijkdom van zijn ouders gaf hij zichzelf het beste onderwijs en de beste trainingen. Om zijn identiteit van de multimiljonair en "playboy" geheim te houden besloot hij een alter ego aan te nemen. Hij gebruikte zijn grootste angst (de vleermuis) om zijn tegenstanders een nog grotere in te boezemen. Zo ontstond Batman. Dit oorsprongsverhaal van Batman werd voor het eerst onthuld in november 1939 in “Detective Comics” #33.

De stad waarin de held Batman woont en werkt, is Gotham City. Hij heeft samen met zijn rechterhand Robin een schuilplaats ingericht in een grot. Zijn vaste vervoermiddel is de Batmobiel.

Batmans tegenstanders zijn de meest uiteenlopende figuren. Vaak genoeg zijn het gevaarlijke boosaardige gekken, die niet veel meer op mensen lijken. Het zijn personen zoals Mr. Freeze en The Penguin. Zijn voornaamste tegenstander is The Joker. Catwoman was in eerste instantie ook een tegenstander, maar later begon ze meer te lijken op een andere held. Uit verscheidene verhalen, zoals Batman, The Long Halloween, werd echter niet duidelijk of Catwoman een held of een vijand was.

Dick Grayson

De verhaallijnen Batman R.I.P. en Final Crisis leidden uiteindelijk tot de dood van Bruce Wayne, die getroffen werd door Darkseids Omega Sanction, waardoor zijn lichaam gedood is en zijn geest verdwaald in de tijd. Hierop brak in Gotham City een strijd uit over mogelijke opvolging van Batman, toen Jason Todd (ex-Robin) onder Batman's naam een gewapende strijd tegen de misdaad begon. Dick Grayson, alias Nightwing, en Damian Wayne versloegen Jason, waarna Grayson de rol van Batman overnam en Damian de nieuwe Robin werd. Er zijn echter wel bepaalde aanwijzingen dat Waynes dood niet permanent is, en dat dit slechts een "hoofdstuk" uit zijn leven is.

Krachten en technologie

Batman is bedreven in zelfverdediging en maakt veel gebruik van zeer geavanceerde technologische snufjes. Hij is niet een superheld die over bovenmenselijke krachten beschikt, zoals Superman. Dankzij een combinatie van scherpheid, vaardigheid door harde training en technologie is hij echter tot zeer veel in staat bij de bestrijding van misdaad.

Batmans kostuum is altijd voorzien van vele gadgets en andere technologische hoogstandjes die hem uit vrijwel elke situatie kunnen helpen. Het ontwerp van zijn kostuum is eveneens vaak veranderd in de loop der jaren. De meeste hulpmiddelen zitten in zijn riem.

Batmans’ bekendste voertuig is de Batmobiel, een speciaal aangepaste auto. Indien Batmans hulp nodig is kan de politie hem roepen middels het Batsignaal, wat Batmans logo in de lucht projecteerd.

In andere media

 Films

Tv-series en animatiefilms

• Batman (televisieserie, 1966-1968), met Adam West en Burt Ward.
• The Batman/Superman Hour (1968 - 1969) 
• Batman with Robin the Boy Wonder (1969)
• The New Adventures of Batman (1977-1981).
• Batman: The Animated Series (1992-1998), van Bruce W. Timm en Paul Dini.
• The New Batman Adventures (spin-off van bovengenoemde serie.
• Batman: Mask of the Phantasm (1993), van Spencer Gordon.
• Batman and Mr.Freeze: SubZero (1998), animatiefilm van Boyd Kirkland.
• Batman Beyond (1999-2001), animatieserie, van Bruce W. Timm en Dwayne McDuffy.
• Batman Beyond: Return of the Joker (2000), animatiefilm van Curt Geda
• Batman: Dead End (2003), een korte artistieke film van Sandy Collara.
• Batman: Mystery of the Batwoman (2003), animatiefilm van Curt Geda en Tim Maltby
• The Batman (2004-2008), animatieserie van Jeff Matsuda.
• The Batman vs. Dracula (2005), animatiefilm van Michael Goguen.
• Batnan Year one
• Batman The Dark Knight Returns

Note: Batman Beyond was in Nederland getiteld Batman of the Future. De filmversie kreeg de toepasselijke naam Batman of the Future: Return of the Joker.

Fathers 4 Justice

De organisatie Fathers 4 Justice gebruikt het karakter Batman om in de werkelijkheid acties te voeren. Zo was er in 2004 een Batman (Jason Hatch) die Buckingham Palace beklom. Ook in Nederland trad Batman al herhaalde malen op. In januari 2005 meldde de Amerikaanse en Engelse media de uitgroei van Fathers 4 Justice naar Nederland naar aanleiding van een Batman op het Utrechtse gerechtsgebouw.

Vijanden

• The Joker
• The Penguin
• Mr. Freeze
• Poison Ivy
• Catwoman
• Two-Face
• The Riddler
• Ra's Al Ghul
• Scarecrow
• Mad Hatter
• Killer Croc
• Bane
• Killer Moth
• Firefly
• Black Mask
• Roxy Rocket
• Harley Quinn
• Clayface
• Scarface met de Ventriloquist
• Man-Bat

Assistenten

• Alfred Pennyworth
• Robin
• Batgirl
• Nightwing
• Spoiler
• Huntress
• Batwoman
• Commissioner James Gordon
• Oracle

Parodieën

Batman is vaak een doelwit van parodieën geweest:

• In het Suske en Wiske album "Wattman" wordt de trambestuurder Wattman genoemd. Zijn cape, zijn manier van lopen, de wijze waarop het licht zijn silhouet op de muur projecteert en de gewoonte een lied te zingen met de tekst: "Wattman, Wattman, Wattman" laten geen misverstand bestaan over de gebruikte inspiratiebron.

• In de tekenfilmserie The Tick komt een superheld voor met de naam "The Fledermaus", de vleermuis in het Duits. Ook dat personage is duidelijk geënt op Batman.

• In Agent 327 komt Hendrik IJzerbroot altijd incognito op zijn werk. In Dossier Dozijn min twee komt hij als 'Botman', duidelijk een parodie op Batman.